Op 1 januari 2024 treedt naar verwachting de nieuwe Omgevingswet in werking. Deze wet beoogt een goede balans tussen het gebruiken en het beschermen van de fysieke leefomgeving. Onderdeel daarvan is de omgevingsvisie, een strategische visie voor de lange termijn voor de gehele fysieke leefomgeving. De omgevingsvisie heeft betrekking op alle terreinen van de fysieke leefomgeving, met als beoogd resultaat een weloverwogen samenhang tussen de diverse belangen. Ook het landschap en het cultuurhistorisch erfgoed behoren tot deze belangen. Een belangrijk hulpmiddel daarbij is een landschapsbiografie. 

Een landschapsbiografie wordt steeds vaker gebruikt als een van de onderleggers voor de omgevingsvisie en omgevingsplannen. Op 7 oktober 2021 is de Landschapsbiografie van Westerwolde gepresenteerd en aangeboden aan de gedeputeerde van de provincie Groningen en de burgemeester van de gemeente Westerwolde.

​

De gemeente Westerwolde wilde graag de bijeengebrachte cultuurhistorische en landschapsecologische kaarten en kennis uit de Landschapsbiografie gebruiken in de ruimtelijke ordening. In 2022 hebben Ruut Wegman (Wageningen Environmental Resarch) en Marlies Sanders (WOT Natuur & Milieu) daartoe in opdracht van de gemeente Westerwolde de Cultuurhistorische waardenkaart van Westerwolde gemaakt en het bijbehorende rapport geschreven. De kaarten en kennis uit de Landschapsbiografie van Westerwolde waren een belangrijk uitgangspunt voor de cultuurhistorische waardenkaart en database. De database bestaat uit diverse kaartlagen met daarin cultuurhistorische landschapselementen, aardkundige waarden en regionale kernkarakteristieken. Denk daarbij aan:

• Reliëf van glaciale aard, keileemheuvels, dekzandreliëf, tangen, pingoruïnes;

• Kleinschalige beslotenheid met het samenhangende complex van esdorpen, esgehuchten, essen op dekzandkoppen, hooilanden in de beekdalen, heide, kleine bosjes en houtwallen;

• Strategische ligging als grensgebied waarvoor leidijken, schansen en andere verdedigingswerken - waaronder Oudeschans - zijn gebouwd;

• Langgerekte verkavelingspatronen, dijken en kolken in het open zeekleipolderlandschap van de Dollardpolders;

• Openheid van het veenontginningslandschap met onregelmatige, organisch gegroeide lintvormige veenontginningsdorpen;

• Hermeanderen van de Ruiten Aa en herstel van het beekdallandschap, NNN.

Literatuur: Wegman, R.M.A. & M.E. Sanders, 2022. Cultuurhistorische waardenkaart van het landschap in de gemeente Westerwolde. Wageningen Environmental Research, rapport 3205.